وضعیت جهانی بهسازی (Sanitation)

 مقدمه دسترسی به بهسازی (Sanitation) یکی از ارکان اصلی سلامت عمومی و اهداف توسعه پایدار (SDG 6) است. بر اساس داده‌های رسمی سازمان جهانی بهداشت (WHO) و یونیسف (UNICEF)، هنوز میلیاردها نفر در سراسر جهان از خدمات بهداشتی مناسب محروم هستند. این محرومیت پیامدهای جدی برای سلامت، رشد کودکان و توسعه اجتماعی دارد.

وضعیت جهانی 

• طبق گزارش WHO در سال ۲۰۲۲، حدود ۵۷٪ جمعیت جهان (۴.۶ میلیارد نفر) از خدمات بهداشتی کاملاً مدیریت‌شده (Safely Managed) استفاده می‌کنند.
• بیش از ۱.۵ میلیارد نفر تنها به خدمات پایه دسترسی دارند.
• حدود ۴۱۹ میلیون نفر همچنان دفع باز انجام می‌دهند.
• این شرایط منجر به شیوع بیماری‌های مرتبط با فاضلاب شد و در سال ۲۰۱۹ باعث ۵۶۴ هزار مرگ مستقیم گردید.

نابرابری‌ها

• تفاوت‌های چشمگیری میان مناطق شهری و روستایی و همچنین میان گروه‌های درآمدی مختلف وجود دارد.
• جمعیت‌های روستایی و فقیر بیشترین محرومیت را تجربه می‌کنند.
• بالاترین میزان دفع باز در مناطق کم‌درآمد آفریقا و جنوب آسیا مشاهده می‌شود.

روند پیشرفت

گزارش مشترک WHO و UNICEF (JMP 2000–2022) نشان می‌دهد که برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰، نرخ پیشرفت در زمینه خدمات بهداشتی باید:

• در خدمات پایه حداقل ۳ برابر
• در خدمات کاملاً مدیریت‌شده حدود ۵ برابر افزایش یابد.
• کشورهای کم‌درآمد بیشترین چالش را دارند و برای رسیدن به سطح مطلوب نیازمند سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی گسترده هستند.

پیامدهای بهداشتی

• نبود خدمات بهداشتی مناسب منجر به بیماری‌های گوارشی، سوءتغذیه و مرگ‌ومیر کودکان می‌شود.
• مطالعات علمی نشان داده‌اند که نبود بهداشت کافی رشد خطی کودکان (LAZ) را مختل کرده و احتمال ابتلا به بیماری‌های اسهالی در کودکان زیر ۵ سال را به شدت افزایش می‌دهد.
• برآوردها نشان می‌دهد که خدمات ناکافی WASH (آب، بهداشت و شست‌وشوی دست) سالانه بیش از ۱.۴ میلیون مرگ قابل پیشگیری و ۷۴ میلیون سال از دست‌رفته عمر سالم (DALYs) را به همراه دارد.

جمع‌بندی

• دسترسی به خدمات بهداشتی یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت جهانی است.
• با وجود پیشرفت‌ها در دو دهه اخیر، هنوز میلیاردها نفر از خدمات ایمن محروم هستند.
• افزایش سرمایه‌گذاری، سیاست‌گذاری هدفمند و تمرکز بر مناطق محروم می‌تواند روند دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDG 6) را تسریع کند.

مراجع

World Health Organization (2022). Sanitation Fact Sheet. WHO

UNICEF & WHO (2023). Progress on household drinking water, sanitation and hygiene 2000–2022. JMP Report. UNICEF Data

UNICEF Data (2023). Sanitation Statistics. UNICEF

Prüss-Ustün A, et al. (2019). Burden of disease from inadequate WASH. Int J Hyg Environ Health. PMC

Dreibelbis R, et al. (2020). WASH and child growth in East Africa. Int J Environ Res Public Health. MDPI

Melaku Y, et al. (2023). WASH service levels and diarrhoeal disease among children under 5 in Ethiopia. IFPRI ESSP. IFPRI